Confirmation bias (bevestigingsfout)

Een confirmation bias of bevestigingsfout is de neiging om aandacht en waarde te hechten aan informatie die de eigen ideeën, overtuigingen of hypotheses bevestigt. In het algemeen zijn mensen geneigd om informatie zodanig te zoeken, te interpreteren en te onthouden dat deze ondersteuning vormen voor hun persoonlijke ideeën, terwijl minder aandacht wordt besteed aan informatie die deze ideeën tegenspreekt. Het effect is sterker bij emotioneel beladen onderwerpen en voor diepgewortelde overtuigingen.

Confirmation bias vindt op vier manieren plaats. Ten eerste zoeken we informatie die onze eerdere overtuigingen bevestigt en vermijden we informatie die onze eerdere overtuigingen tegenspreekt. We zijn eerder geneigd om een Google-search te doen naar artikelen die bevestigen wat we al denken dan naar artikelen met een inhoud die haaks staan op hoe wij denken. Ook zijn we geneigd ontkrachtende informatie te vermijden en negeren, zelfs als die informatie duidelijk feitelijk juist is. En mensen hebben de neiging het eens te zijn met mensen die zich conformeren aan hun ideeën en overtuigingen

Ten tweede interpreteren we informatie op een manier die onze eerdere overtuigingen bevestigt. De werkelijkheid is complex en kan op allerlei manieren geïnterpreteerd worden. Als een politicus bijvoorbeeld iets zegt dan ben je geneigd om dit te interpreteren op een manier die jouw beeld van de persoon en zijn of haar partij bevestigt.

Ten derde waarderen we informatie die onze eerdere overtuigingen bevestigt positiever dan andere informatie. We kennen meer gewicht toe aan een stukje bewijs dat onze overtuigingen bevestigt dan aan een stukje bewijs dat deze ontkrachtigt.

Ten vierde herinneren we ons informatie gemakkelijk wanneer deze onze overtuigingen bevestigt dan wanneer deze hier haaks op staat. Ontkrachtende informatie kunnen we onszelf niet of verkeerd herinneren; zelfs zodanig dat we ons herinneren dat deze informatie feitelijk bevestigend was.

Voorbeelden van de confirmation bias
Confirmation bias kan leiden tot systematische fouten in wetenschappelijk onderzoek op basis van inductief redeneren (het verzamelen van ondersteunend bewijs).

Confirmation bias kan ook in de weg zitten bij het maken van financiële beslissingen. Bijvoorbeeld bij het maken van het besluit een huis te kopen of te huren, zouden mensen beide kanten van elk besluit moeten willen weten. Er zijn voor- en nadelen aan elk besluit. Confirmation bias komt naar voren als mensen al voorkeuren hebben, dan richten ze zich alleen op de relevante informatie die hun keuze ondersteunt. In het geval van financiële beslissingen komt dit nog vaker voor, omdat het uitzoeken van de verschillende alternatieven vaak lastig en tijdrovend is.

In sociale media wordt een confirmation bias versterkt door het ontstaan van een filterbubbel; gebruikers krijgen voornamelijk informatie te zien die aansluit bij hun politieke of maatschappelijke gezindheid op basis van eerder klikgedrag en zoekgeschiedenis (algoritme). Het probleem hiervan is dat gebruikers niet langer informatie te zien krijgen die hun meningen tegenspreekt.

Om de koopervaring van een klant te verbeteren, wordt in de klantreis de confirmation bias vaak toegepast. Nadat klanten een besluit hebben genomen, willen ze graag bevestigd worden dat ze de juiste keuze hebben gemaakt. De confirmation bias wordt dan gebruikt om een positieve herinnering of ervaring te creëren.