Peltzman effect

Het Peltzman effect is de neiging meer risico te nemen als er veiligheidsmaatregelen zijn genomen. Het Peltzman effect is vernoemd naar Sam Peltzman, een professor in de economie aan de Chicago Booth School of Business. In een controversieel onderzoeksrapport uit 1975 beargumenteerde Peltzman dat de veiligheidsmaatregelen voor de auto niet het aantal doden door auto-ongelukken reduceerde. In de ogen van Peltzman was de oorzaak risico compensatie. Doordat automobilisten zich veiliger voelden namen ze meer risico, wat de voordelen van de veiligheidsmaatregelen ongedaan maakte.

Volgens het Peltzman effect neemt de perceptie van risico bij mensen af, en hebben ze het gevoel dat ze meer risico kunnen nemen. Als resultaat voorspelt het fenomeen dat verplichte veiligheidsmaatregelen een lager effect hebben dan we zouden verwachten, omdat de veiligheidsvoordelen die deze maatregelen zouden hebben in zekere zin ongedaan gemaakt worden door een toename in risicovol gedrag.

Voorbeelden van Peltzman effect

Het Peltzman effect kun je terugzien op vele domeinen. Recent bijvoorbeeld bij het vaccineren voor Covid-19. Gebaseerd op het Peltzman effect kun je voorspellen dat mensen die zijn gevaccineerd zich veiliger voelen, zich daarom weer vrijer bewegen en zich minder goed aan de maatregelen houden, waardoor het virus meer kans heeft zich te verspreiden.

Een ander voorbeeld is dat de verhoogde betrouwbaarheid van materiaal voor parachutespringen en bergbeklimmen ertoe heeft geleid dat steeds meer beoefenaars juist meer risico gaan nemen en grotere uitdagingen aangaan.

De overleden econoom Hyman Minsky ontwikkelde een theorie dat stabiliteit op de aandelenmarkt leidt tot instabiliteit. Het Peltzman effect voor de aandelenmarkt redeneert dat hoe langer de markt stabiel en groeiend is, hoe comfortabeler investeerders zich voelen en hoe meer risico ze gaan nemen. Hiermee gaat het risiconiveau steeds verder omhoog, totdat de markt instabiel wordt.

Platforms zoals Booking.com en Coolblue maken juist gebruik van het Peltzman effect door ervoor te zorgen dat klanten zich veilig voelen en daardoor eerder geneigd zijn het hotel te boeken of het product te kopen.