Gedachtenpaadjes
Het menselijk brein is in staat tot geweldige dingen, maar houd zichzelf ook regelmatig voor de gek. Op gedachtenpaadje.nl en @gedachtenpaadjes op Instagram geef ik meer inzicht in wat de wetenschap van de gedragspsychologie cognitieve biases noemt, en ik heb omgedoopt tot gedachtenpaadjes. Op welke manier houden ze je voor de gek, beïnvloeden ze je jouw denken en gedrag en hoe kun je er juist gebruik van maken als je weet hoe ze werken. 

Dunning-Kruger effect

 

Het Dunning-Krugereffect is het effect dat mensen die incompetent zijn in een taak hun prestaties hoger inschatten dan ze daadwerkelijk zijn. Terwijl experts zichzelf juist onderschatten. Dit ligt aan de denkfout dat ze juist door hun incompetentie, het vermogen niet hebben om te zien dat hun conclusies soms verkeerd zijn. Het effect is vernoemd naar David Dunning en Justin Kruger, die er onderzoek naar deden en erover publiceerden in 1999.

Mensen die niet veel weten over een onderwerp hebben de kennis of vaardigheden niet om hun eigen fouten of gebrek aan kennis te zien. Vanwege deze blinde vlekken, kunnen ze niet zien dat ze het mis hebben, en nemen daarom aan dat ze het goed doen. Daarentegen hebben experts op een bepaald vlak hun bijzonderheid vaak niet door. Omdat het zo gemakkelijk en natuurlijk voor ze gaat realiseren ze zich niet dat dit niet voor iedereen geldt. Het gemak waarmee ze de kennis of vaardigheden oppakken, maakt ze blind voor het feit dat het werk meer uitdagend is voor anderen. Of om Socrates te citeren: “The more I know, the more I realize I know nothing.”

Voorbeelden van Dunning-Kruger effect
In een studie schatte 42% van een hightech softwarebedrijf hun eigen prestaties in de top 5%. Dit kan natuurlijk mathematisch niet. Als 42% van de mensen denkt dat 95% van het bedrijf onder hun vermogen presteren, dan betekent het dat 42% van de mensen niet de kansen nemen om te leren van diegenen die daadwerkelijk in de top 5% zitten. Ze kunnen denken dat ze het zelf het beste weten, en daarom kansen missen om hun vaardigheden door te ontwikkelen. En als de echte top 5% niet goed zicht hebben op hoe speciaal hun talenten zijn, kunnen ze kansen missen zoals talent ontwikkeling of het overbrengen van hun vakmanschap via mentoring.

Andere studies hebben aangetoond dat 80% van de mensen zichzelf als een bovengemiddeld chauffeur zien. Een te groot gevoel van zelfvertrouwen in eigen rijvaardigheden kan tot ongelukken leiden. Echte nieuwelingen (met minder dan 6 maanden rijervaring) zijn 8 keer vaker betrokken bij auto-ongelukken. Dit ligt niet alleen aan het feit dat ze (nog) niet goed kunnen autorijden, maar aan een te groot zelfvertrouwen.