Cryptomnesia

De neiging om een vergeten herinnering aan te zien voor iets nieuws en origineels. Cryptomnesia is een een cognitive bias waarbij een persoon zich een gedachte, idee, naam of grap vormt op basis van een herinnering, maar dan niet expres kopieert zoals bij plagiaat, maar het echt ziet als nieuwe inspiratie.

Uiteindelijk zijn onze ideeën vaak een combinatie van allerlei bestaande ideeën die we hebben gezien in ons leven. Het samenstellen van bestaande stukken in nieuwe combinaties is vooral een onbewust proces. Dit maakt dat het traceren van de originele bronnen vaak lastig is. En dat maakt dat er een dunne lijn zit tussen onbewust lenen en het bewust stelen van ideeën.

Cryptomnesia komt vaker voor als de mogelijkheid om op een goede manier bronnen te monitoren beperkt is. Mensen zijn bijvoorbeeld vaker geneigd onterecht ideeën te claimen als van zichzelf als ze onder hoge druk stonden op het moment dat ze het idee voor het eerst overwogen. Plagiaat neemt toe wanneer mensen verder weg in tijd of plaats zijn van de originele bron van het idee, en neemt af wanneer mensen specifiek worden geïnstrueerd aandacht te hebben voor de origine van hun ideeën.

Valse claims komen vaker voor bij ideeën die origineel bedacht zijn door mensen van hetzelfde geslacht, waarschijnlijk omdat de gelijkenis van jezelf tot iemand van hetzelfde geslacht tot bronverwarring leidt. In andere onderzoeken is gevonden dat de timing van ideeën ook belangrijk is: als een andere persoon een idee creëert net voor iemand een idee creëert, is het meer aannemelijk dat het idee als van zichzelf wordt gezien. Waarschijnlijk omdat de persoon te druk is met het voorbereiden van zijn eigen beurt om bewust de bron van informatie te monitoren.