Pareidolia

Pareidolia of pareidolie is een psychisch verschijnsel, een vorm van illusie waarbij iemand een zodanige interpretatie van onduidelijke of willekeurige waarnemingen heeft, dat hij hierin herkenbare dingen meent waar te nemen. Oftewel het vermogen van de geest om concrete figuren in abstracte vormen te herkennen.

Pasgeboren baby's kijken al liever naar (plaatjes van) gezichten dan naar objecten. Ze hebben al genoeg aan een plaatje van een cirkel met drie stippen die samen een driehoek vormen, staand op de punt. Als je de driehoek omdraait, reageren ze een stuk minder enthousiast, maar zelfs ondersteboven vinden ze een gezichtje boeiender dan een object.

Diverse studies tonen aan waarom mensen in een cirkel en twee punten een gezicht herkenden: het gaat hier om diep gewortelde oer-instincten. De cirkel met twee punten wordt vaak al herkend als een gezicht, nog vóór het bewustzijn deze informatie ontvangt en verwerkt. Een verklaring hiervoor kan zijn dat er een noodzaak is om gezichten en silhouetten te herkennen, voor emotionele betrokkenheid of juist (dreigend) gevaar. In het voorbeeld van een cirkel met twee punten bleken proefpersonen tevens onbewust ook emoties te herkennen uit minimale veranderingen. Wanneer er een gebogen lijn bijgevoegd werd, interpreteerde proefpersonen dit als een glimlach, en dus veilig. Draaide men het lijntje om, leek het gezicht bedroefd te kijken.

De noodzaak van onze hersenen, die uit minimale veranderingen deze interpretaties onderbewust trekken, ligt voornamelijk in het gedrag dat in een situatie wenselijk is. Kijkt een gezicht boos, dan kan er eventueel gevlucht worden. Een glimlach is daarbij meer ontwapenend en vriendelijk. En dus gewenst.

Voorbeelden van Pareidolia
Bekende voorbeelden van pareidolia zijn het zien van gezichten of dieren in de wolken of het zien van het mannetje in de maan. Bij de 9/11-aanslag op het WTC in 2001 werd gerapporteerd dat mensen het gezicht van de duivel in een wolk hadden gezien. Ook kon men op een pakje Camel-sigaretten het beeld van Manneken Pis zien. In 1954 werd een serie Canadese dollarbiljetten uit de omloop gehaald, omdat men er het hoofd van een demon in meende te zien.
Instagram zou Instagram niet zijn als er niet leuke accounts zijn voor dit leuke verschijnsel. Ikzelf word erg blij van @adailycloud met leuke gezichten en dieren in wolken. Ook het @seefaces is erg leuk de hashtags #iseefaces en #seefaces.