Hoe cognitive biases je gedrag beïnvloeden
Het menselijk brein is in staat tot geweldige dingen, maar houd zichzelf ook regelmatig voor de gek. De wetenschap van de gedragspsychologie heeft aangetoond dat we geneigd zijn allemaal soorten mentale fouten te maken, ook wel cognitieve biases genoemd. Dit beïnvloedt zowel ons denken als ons gedrag op vele manieren, en vele gebieden zoals gezondheid, geld en leiderschap. Een manier om hiermee om te gaan is om deze cognitive biases te leren kennen.
Alle cognitive biases uitgelegd op gedachtenpaadje.nl
Op gedachtenpaadje.nl wil ik meer inzicht geven in de belangrijkste gedachtenpaadjes die ik uit de gedragspsychologie heb leren kennen: op welke manier ze je voor de gek kunnen houden, hoe ze je denken en gedrag beïnvloeden en hoe je er juist gebruik van kunt maken als je weet hoe ze werken. Ik zal hierbij voorbeelden geven op het gebied van geld, gezondheid en business.
Alle cognitive biases uit de gedragspsychologie op een rij
Met dank aan Buster Benson die de cognitieve biases in mooie overzichtelijke categorieën heeft verdeeld, hierbij de Nederlandse versie van de cognitive bias cheat sheet. Verdeeld over 4 hoofdthema’s zijn er 20 categorieën cognitive bias, welke elk meerdere cognitive biases bevatten die door verschillende wetenschappers in de gedragspsychologie in de afgelopen 50 jaar zijn ontdekt (in totaal bijna 200, zie ook de cognitive bias codex).
Boeken over gedragpsychologie en cognitive biases
Een makkelijke manier om meer over cognitive biases, gedragspsychologie en gedragsbeïnvloeding te leren, is om gedachtenpaadje.nl te lezen en @gedachtenpaadjes op Instagram te volgen. Voor een beetje meer verdieping zal ik met jullie delen waar ik de kennis vandaan heb gehaald. Ik bespaar jullie de wetenschappelijke artikelen, en deel vooral een paar toegankelijke boeken.
Meest bekeken cognitive biases uit de gedachtenpaadjes collectie
Het struisvogel effect (ostrich effect)
Struisvogels steken hun kop in het zand wanneer ze gevaar voelen aankomen, aannemende dat het gevaar weg gaat als ze het lang genoeg vermijden.
Wij mensen zijn niet anders. Als we in aanraking komen met negatieve informatie, of informatie dat ons uitdaagt op een manier die we niet willen, doen we net alsof die informatie niet bestaat. Het struisvogeleffect is een vorm van selectieve aandacht.
Peak-end rule (piek-einde regel)
Peak-end rule (ook wel piek-einde regel) is het psychologische verschijnsel dat mensen gebeurtenissen niet beoordelen op basis van een gemiddelde van de volledige ervaring. Volgens de peak-end rule baseren mensen hun eindoordeel op twee herinneringen: het hoogtepunt en het einde.
Ook de duur ervan is minder relevant. De regel geldt zowel voor positieve als voor negatieve ervaringen. Dit principe werd voor het eerst beschreven door psycholoog Daniel Kahneman in zijn bestseller 'Ons Feilbaar Denken', 'Thinking Fast and Slow')
Illusion of control bias
We geloven dat we meer invloed op gebeurtenissen hebben dan eigenlijk het geval is. Zelfs als iets gebaseerd is op toeval, denken we dat we het op een of andere manier kunnen beïnvloeden.
De illusion of control bias is irrationeel en heeft daarom veel (negatieve) invloed op het nemen van besluiten. Hoewel we het gevoel hebben in controle te zijn over de situatie, zijn we dit eigenlijk niet. Het ontkennen of verdraaien van de realiteit door het inbeelden van controle over situaties waar we eigenlijk geen controle over hebben, heeft impact op onze gezondheid, financiën en business.
Kuddegedrag (herd behavior)
Kuddegedrag (ofwel herd behavior) is het fenomeen waarbij mensen iets doen, voornamelijk omdat andere mensen het doen. Hierbij negeren of overrulen ze hun eigen overtuigingen.
Mensen volgen de kudde omdat het veiliger voelt. Dit heeft ook te maken met FOMO (Fear Of Missing Out), de angst om iets te missen.