Gebrek aan betekenis is verwarrend, dus we vullen de gaten op
De wereld is complex en we zien uiteindelijk maar een klein gedeelte. Om te te snappen wat er om ons heen gebeurd, moeten we de gaten opvullen. Verbindingen leggen tussen de blokjes informatie die we wel hebben zodat we een goed mentaal model van de wereld kunnen maken, ondanks dat we grote delen informatie missen. Het verbinden van informatie is een subjectief en onnauwkeurig proces, dat resulteert in een verhaal dat een mengelmoes is van nieuwe en oude informatie. Dus vullen we de gaten in met:
- patronen,
- generalisaties en herinneringen
- het voordeel van de twijfel
- vereenvoudigingen
- onze huidige en eigen mindset
Per probleem geef ik een overzicht van welke denkfouten hieronder vallen. Om ze gemakkelijker te onthouden komen ze met een visualisatie waarop je kunt doorklikken voor meer informatie.
We vinden verhalen en patronen in willekeurige gegevens
Omdat we maar een klein gedeelte van de informatie van de wereld tot onze beschikking hebben, en ook nog eens een groot deel filteren hebben we nooit het complete verhaal. Door patronen te herkennen en verbanden te leggen, probeert ons brein toch nog het complete plaatje te krijgen.
Confabulation | Illusion of validity | Hot-hand fallacy |
Clustering illusion | Masked-man fallacy | Illusionary correlation |
Insensivity to sample size | Recency illusion | Pareidolia |
Neglect of probability | Anthropmorphism | |
Anecdotal fallacy |
Wanneer we nieuwe situaties tegenkomen, proberen we de gaten van onze kennis op te vullen
Ons brein vult de gaten op door te gokken waar iets of iemand toe behoord of door informatie te knippen en plakken die al in het brein opgeslagen is. Voor het gemak vergeet ons brein dan te checken of die informatie feitelijk gezien wel juist is.
Group attribution error | Functional fixedness | |
Ultimate attribution error | More credential effect | Automation bias |
Stereotyping | Just-world hypothesis | Bandwagon effect |
Essentialism | Argument from fallacy | Placebo effect |
Bekende mensen en dingen waarderen we hoger dan onbekende mensen en dingen
We schatten de kwaliteit en waarde onrealistisch hoger in wanneer iets van ons is of wanneer we er een band mee hebben.
Out-group homogeneity bias | Halo effect | Not invented here |
Cross-race effect | Reactive devaluation | |
In-group favoritism | Positivity effect | Well-traveled road effect |
We vereenvoudigen cijfers en de kans waarmee iets voorkomt zodat we het kunnen verwerken
Ons onderbewustzijn is verschrikkelijk slecht in wiskunde en over het algemeen zijn we hopeloos in het herkennen van patronen (“toeval bestaat niet”).
Mental accounting | Murphy's law | Subaddivity effect |
Appeal to probability fallacy | Zero sum bias | Denomination effect |
Normalcy bias | Survivorship bias | The magical number 7+-2 |
We denken dat we weten wat anderen denken
In sommige gevallen betekent dit dat we aannemen dat ze weten wat wij zelf weten (“dat weet je toch?!”), in andere gevallen gaan we ervan uit dat ze net zoveel over ons nadenken als wij over onszelf. Eigenlijk plakken we ons mentaal model op dat van die andere persoon.
Illusion of tranparency | Illusion of external agency | |
Curse of knowledge | Extrinsic incentive error | Illusion of asymmetric insight |
We projecteren onze huidige manier van denken op het verleden en de toekomst
Dit wordt versterkt door het feit dat we bijzonder slecht zijn in voorspellen hoe snel of langzaam veranderingen plaatsvinden.
Self-consistency bias | Planning fallacy | Outcome bias |
Restraint bias | Pessimism bias | Hindsight bias |
Projection bias | Impact bias | Rosy retrospection |
Pro-innovation bias | Declinism | Telescoping effect |
Time-saving bias | Moral luck |